4 қаңтар күні Павлодар облысында жүргізуші мен үш құтқарушы мінген автобус Майқайыңалтын кенішіндегі шұңқырға құлап кеткен еді. Екі құтқарушының мәйіті сол күні автобустың сыртынан табылды. Бір айдан кейін құтқарушылар Майқайың ауылындағы кәсіби әскерилендірілген авариялық-құтқару жұмыстары республикалық орталық штабының автобусы мен жоғалған екі қызметкерін іздеу жұмыстарын тоқтатты. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі ranking.kz сайтына сілтеме жасап хабарлайды. 

Фото: shutterstock.com

Қайғылы оқиға мамандардың көп жылдар бойы айтып келе жатқан мәселелерін – өндірістік жарақаттар мен пайдаланылған шахта оқпандарын дұрыс сақтамау қаупін анықтады. Комиссия мүшелерінің хабарлауынша, "Майқайыңалтын" АҚ тау-кен қазбаларының қуыстарына топырақтың шөгуіне "жұмыстардың дұрыс ұйымдастырылмауы және өндірістік бақылаудың жөнді жүргізілмеуі" себеп болған. 

Майқайыңдағы қайғылы оқиға бірінші жағдай емес. Бұған дейін, 2014 жылы Шығыс Қазақстанның Риддер қаласында да болды. Ол кезде жеке тұрғын үй жер астына түсіп кеткен еді. Ғимарат Риддер-Сокольный шахтасының тозған оқпанына құлаған. Бұл жағдай тосыннан болған жоқ. Үй тұрғындары апат болардан бірнеше минут бұрын сыртқа шығып үлгерген. Кейіннен мемлекеттік комиссия оқиғаның бірнеше себебін атады: 

  • шахта камерасын уақытылы толтырмау; 
  • кәсіпорындағы технологиялық тәртіптің төмендігі; 
  • топырақты суару. 

Кенішке иелік ететін бас компания "Қазцинк" ЖШС төтенше жағдайдың барлық салдарын жойып, шұңқырды толтырып, бос орындар мәселесі шешілді. Бірақ бұл жағдай қазақстандық тау-кен өндіруші кәсіпорындардың осындай заң бұзушылыққа жол берген, бермегенін тексеруге негіз болған жоқ. 

  • Павлодар облысында автобус шахта маңындағы шұңқырға құлап, кем дегенде екі құтқарушы қаза тапты
  • "Майқайың-алтын" кенішіндегі автобус апаты: Іздестіру қауіпті жағдайда жүргізіліп жатыр

Қазір автобус құлаған шұңқырдан 500 метр қашықтықта үйлері орналасқан Майқайың ауылындағы Шанхай ықшамауданының тұрғындары өмірлеріне қауіп төніп тұрғанын айтып, шағымдануда. Дәл осындай алаңдаушылықты кеніш жұмысы аяқталған Шығыс Қазақстан облысындағы Белоусовка ауылының тұрғындары да сезуде. Енді олар сарқылған арықтарды сумен толтыруды жоспарлап отыр. Сенаторлар Ольга Булавкина мен Шәкәрім Бұқтұғытов үкіметке зерттеу жұмыстарын жүргізіп, кен орнын сақтап қалудың қауіпсіз жолын табу керектігін айтты.

"2023 жылы қоғамдық тыңдау кезінде жергілікті тұрғындар шахта тасқыны нәтижесінде шұңқырлар болатынын және адам шығыны болуы мүмкін екенін ескертті. Өйткені, бұл ауыл, кеніштердің үстінде орналасқан", — деп жазды ШҚО-ның депутаттары өз өтінішінде.

Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің мәліметінше, еліміздегі өндірістік зардаптардың ең жоғары деңгейі – Қарағанды, Шығыс Қазақстан, Павлодар облыстарында. Зардап шеккен әрбір бесінші адам (2023 жылдың бірінші жартыжылдығындағы мәліметтер бойынша) тау-кен-металлургиялық орнының қызметкері.

Өткен жылдың қаңтар-қараша айларында 184 адам жұмыс орнында қаза тапты. Оның ішінде Қарағанды ​​облысы  Костенко  шахтасындағы 46 кенші бар. Қазақстанда өндірісте жарақат алғандар мен қаза тапқандар санына қатысты жағдай бес жылдан бері өзгерген жоқ.

Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі еліміздегі кәсіпорындардағы еңбекті қорғау мәселелерімен қатар, жұмыс орнындағы қауіпсіздікті мемлекеттік бақылауда да қиындықтар бар екенін мойындады. 

Қазақстанның өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы бақылау-қадағалау қызметінің нәтижелері бойынша, өткен жылдың қаңтар-қыркүйек айларында мемлекеттік органдар жүргізген тексерулер саны 2,8 есеге азайған. Үш тоқсанда 2022 жылдың қаңтар-қыркүйек айларында 1,8 мың тексеріспен салыстырғанда, тек 630 тексеру жүргізілген. Бір қызығы, жоспардан тыс тексерулер саны 7 еседен астам азайған.

Тиісінше, инспекторлардың келу санының азаюымен Қазақстан төтенше жағдайлар министрлігі өнеркәсіптік қауіпсіздік комитетінің статистикасы анықталған бұзушылықтар санының азайғанын көрсетеді. Өткен жылдың тоғыз айында небәрі 15,5 мың заң бұзушылық тіркелген. Бұл 2022 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 1,8 есеге аз. Айыппұлдар саны 1,2 мыңнан 184-ке, олардың жалпы сомасы 171,2 млн теңгеден 28 млн теңгеге дейін азайған.

Айта кетейік, бұған дейін Жердің опырылу қаупіне байланысты іздеу тоқтатылғаны туралы жазған едік. 


Автор: Гульжан Оразбаева

Гульжан — исследовательница жизни и достижений знаменитых личностей Казахстана. Ее статьи позволяют читателям взглянуть на страну через призму вкладов ее ярких представителей.