Ғарышқа саяхат

Ғарыш кеңістігін игеруге сіңірген аса

зор е

ңбегі, ғарышқа ұшу кезінде

к

өрсеткен батырлығы мен ерлігі үшін

Қазақстан Республикасының

ғарышкері Айдын Ақанұлы

Айымбетовке

 

«Халы

қ қаһарманы» атағы (14.10.2015)

Алтын Ж

ұлдыз айрықша ерекшелік

белгісі

«Отан» ордені (2015)[4]

Ғарышкерлер жайлы қызықты ақпарат

Ғарышкерлер тамағы Мәскеу облысының Ленин ауданында орналасқан

Бирюлев тәжірибе зауытында даярланады. Бұл цехта Гагариннен бастап,

күні бүгінге дейінгі ғарышкерлердің бәріне тамақ дайындалады. Алғашқыда

ғарышкерлер тамағы 165 граммдық түбекшелерде дайындалыпты. Одан

алғаш ауыз тиген Гагарин болыпты. Оған көкте 108 минут болса да,

белгіленген тәртіп бойынша тоғыз түрлі тамақ – борщ, котлет қосылған

картоп, түрлі шырындар берілген. Технологтар мен конструкторлар ғарыш

кемесінде сақталатын тамақтардың көп орын алмауына, оларды сақтау

кезінде бұзылмауына және оның өте дәмді болуына бастары қатыпты.

Ерлерге күнделікті 3200 килокалория, әйел ғарышкерлерге 2800

килокалория тамақ беріліп отырыпты.

#П

Л

А

Н

ЕТ

А

БУ

Д

У

Щ

ЕГ

О

20

30

1961 жылдан бері ғарышта 400-ден аса адам

болыпты. Солардың ішінде МКС-те қызмет

істегендерден артық ешкім тәтті тамақ ішіп

көрмепті. Халықаралық ғарыш кемесі үшін

француз аспазшылары тартылатын көрінеді.

Қазір ғарыш көгінде орыс, американ және

еуропалық ас мәзірлері тұтынылады екен.

Нан-бөлке тағамдарынан үгітілмейтін,

ауызға шайнауға ыңғайлы тоқаштар

ұсынылады.

Ғарышты игерген 55 жыл ішінде көкке

80 тоннадан астам азық-түлік жіберіліп,

50 мың тамақ түрі дайындалыпты. Орта

есеппен әр ғарышкердің түскі асы 18

мың рубльді құрайды екен. Бұл – азық-

түліктің ғана шығыны, ал жеткізу

шығыны басқа. Ғарыш кемесіне

жеткізілетін жүктің әр килограмы 10-

нан 20 мың доллар арасында тұрады.

Ғарышкерлер ғарышта қорылдамайды.

Жерге қайта оралғаннан кейін, көптеген ғарышкерлер

ыңғайсыз күй кешеді.

Тістерді тазарту кезінде ғарышкерлер тіс пастасының көбігін

жұтуға мәжбүр болады, сондықтан олардың арнайы жеуге

жарайтын пастасы бар.

Ғарышта жылай алмайсыз. Себебі көз жас ваккум кезінде

тамшыламайды. 

II

Белка и стрелка 

1960 жылы 19 тамызда Байқоңыр ғарыш айлағынан бортында

Белка және Стрелка атты иттер бар «Спутник-5» кораблі

ұшырылды, деп хабарлады Ресейғарыш баспасөз қызметінен.

Белка мен Стрелка жер серігіне аттанған үшінші иттер экипажы

болатын. Ғарышқа алғаш рет 1957 жылы Лайка атты ит

ұшырылған. Белка мен Стрелканың саяхаты адамзаттың Жер

айналасында орбиталық ұшуы мүмкін екендігі туралы

тұжырымға келуге мүмкіндік берді.

Иттер сапардан кейін авиациялық және ғарыш медицинасы институтында

тұрды, ол жерден оларды балабақша мен мектептерге көрсету үшін

апарып отырды. Бірнеше айдан кейін Стрелка жарық дүниеге алты күшік

әкелді. Олардың біреуі АҚШ Президенті Джон Кеннедидің зайыбы

Жаклинге сыйға берілді. Белка мен Стрелка қартайғанша өмір сүрді.

Назарлары

ңызға рахмет