Мәжіліс депутаты Асхат Аймағамбетов заң бойынша жер қойнауын пайдаланушылар субъектілерінің 1% деңгейінде ғылымға қаражат бөлуі туралы норма бар екенін, бірақ ол норма іс жүзінде жұмыс істемейтінін айтты. Ол бұл үлкен проблема екенін атап өтті. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі хабарлайды.

Фото: pixabay.com

Депутат көбі бұл қаражатты ғылымға емес басқа бағыттарға жұмсап жатқанын, ашықтық пен бәсекелестік те жоқ екенін айтты.

"Негізі бұл – үлкен проблема. Заң бойынша 1% деңгейінде ғылымға қаражат бөлу туралы норма бар, бірақ ол норма іс жүзінде жұмыс істемейді. Жер қойнауын пайдаланушылардың көбісі ғылымға емес басқа бағыттарға бұл қаражатты жұмсап жатыр. Ашықтық пен бәсекелестік те жоқ. Осыған орай заң жобасы шеңберінде жер қойнауын пайдаланушылар субъектілерінің қаражаты есебінен қаржыландырылатын ғылыми жобаларға мемлекеттік техникалық сараптама жүргізу бойынша міндеттемелер белгіленеді жыне де ол зерттеулердің мониторингі мен нәтижелерін тіркеу бойынша нормалар да ұсынылды. Бұл толықтырудың мақсаты – осы қаражаттың ғылымға жұмсалуын және де ашықтығын қамтамасыз ету", – деді ол.

Сондай-ақ заң жобасы шеңберінде жергілікті атқарушы органдардың ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласындағы құзыреттерін кеңейтуге талқыланды.

"Мұндай шешім өңірлерде ғылыми әлеуетті неғұрлым тиімді пайдалануға ықпал ете отырып, ғылымның дамуындағы өңірлік ерекшеліктер мен қажеттіліктерді барынша ескеруге мүмкіндік береді. Сәйкесінше әкімдіктер өңірлердегі проблемаларды шешуде ғылыми зерттеулерді пайдалануға мүмкіндік алады", – деді Асхат Аймағамбетов.

Тағы да бір жаңашылдық "ғылыми этика" ұғымы енгізіледі.

"Осы Заң жобасы шеңберінде ғалымдарымыз басшылыққа алатын этикалық қағидаттар, ережелер мен нормалар жиынтығын білдіретін "ғылыми этика" талаптары туралы норма да енгізілді. Бұл норма ғылыми зерттеулердің сапасы мен жауапкершілігін арттыруға, академиялық адалдық қағадаттарын сақтауға бағытталып отыр.Ғылым және жоғары білім министрлігінің ғылыми этиканың үлгілік қағидаларын әзірлеу туралы құзыреттігін де қарастырдық", – деді ол.

Ғылыми жобалардың жетекшілеріне осы жобаға бөлінген бюджет шеңберінде қаражатты әртүрлі баптары арасында икемді қайта бөлуге құзырет беру бастамасы көтерілді.

"Бұл шара ғылыми міндеттерді орындаудың тиімділігін арттыруға және жоспарланған нәтижелерге қол жеткізуді қамтамасыз етуге бағытталған. Мұндай қайта бөлу жобаның бастапқы белгіленген мақсаттарының өзгеруіне әкелмеуі керек екендігіне ерекше назар аударылады.Бұл тәсіл жобаларды іске асыру процесінде қаржыны икемді басқаруға мүмкіндік береді", – деді Асхат Аймағамбетов.

Ол сондай-ақ ғылыми институттар тек ғана конкурс арқылы берелетін гранттармен өмір сүрмей, тұрақты үзілмейтін тікелей қаржыландыру алу мүмкіндігіне 2021 жылдан бастап ие болғанын айтты. Бірақ қазір заңда Қазақстан тарихы, археология, шығыстану, қазақ филологиясы сияқты 17 бағыт қана болса, енді олардың санын көбейту мүмкіндігін беру ұсынылып отыр.

"Үкіметтің шешімімен басқа да иниституттар осындай тұрақты, үзіліссіз қаржыландыру алу мүмкіндігіне ие болады", – деді ол.

Сондай-ақ байқау кеңестерін құру құзыреттілігін білім мен медицина ұйымдарына ғана емес, қосымша ғылыми зерттеу институтттарына да беру, эндаумент қорының қаражаты есебінен дарынды жас ғалымдарды қолдау үшін стипендия тағайындау туралы норма енгізу, әскерге барып өз борышын өтеген азаматтар үшін арнайы жеңілдіктер беру, осы азаматтарға жатақханада орын бөлген уақытта басымдық беру ұсынысы айтылды.

Профессор атағы үшін 60 мың теңге, доцент үшін 30 мың теңге қосымша үстемақы төлеу туралы бастама көтірілгені туралы жазған едік.


Автор: Ербол Нурланов

Ербол — талантливый фотограф, зафиксировавший красоту природы и городской жизни Казахстана. Его работы придают нашим материалам визуальное великолепие.