Сабақтың мақсаты: РНҚ-ның негізгі класстарының-аРНҚ,рРНҚ,тРНҚ, құрылысы мен құрамы. РНҚ қызметі және оның тұқымқуалаушылық ақпаратты іске асырудағы мәні, физико-химиялық құрамы.
-
РНҚ құрамын зерттеу
-
РНҚ қызметін және физико-химиялық құрамын зерттеу.
-
РНҚ-ныі негізгі класстарының-аРНҚ,рРНҚ,тРНҚ, құрылысы мен құрамы менгеру.
1 тапсырма. РНҚ құрамын зерттеу
2 тапсырма. РНҚ физика-химиялық құрамын зерттеу.
3 тапсырма. РНҚ-ныі негізгі класстарының-аРНҚ,рРНҚ,тРНҚ құрылысы мен құрамы менгеру.
т- РНҚ р-РНҚ
а- РНҚ
Бақылау сұрақтары:
1. РНҚ құрылысындығы ерекшеліктері қандай.
2. РНҚ қызметі қандай
3. РНҚ қай жерде орналасады?
4. РНҚ түрлерін атаныз
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
Тақырып 7. Ақуыз биозинтезі
Сабақтың мақсаты: Генетикалық код. Прокариоттар мен эукариоттардағы тРНҚ трансляциясы, трансляция кезеңдері, оның механизмдері мен регуляциясы. Ақуыздардың трансмембрандық көшуі, ақуыздың котрансляциялық және посттрансляциялық модификациясы.
1 тапсырма. Дәптерге белок биосинтезі кезендерің сал:
Биосинтездің кезендері:
2 тапсырма. Белок биосинтезі схемасының сүретін салыныз
Белок биосинтезі: 1 — и-РНК; 2 – рибосоманың субъединицасы; 3 — т-РНК аминкышқылымен; 4 — т-РНК аминкышқылсыз; 5 — полипептид; 6 — кодон а-РНК; 7- антикодон т-РНК
3 тапсырма. Трансляция механизмің схема арқылы менгеру.
4 тапсырма. Ген кодың дәптерге мына кестеден көшір:
Бақылау сұрақтары:
1. Белок биосинтезі қандай кезендерден турады?
2.Кодон, цистрон, ген дегеніміз не?
3. Ген коды дегеніміз не?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
Тақырып 8. ДНҚ репликациясы. Репликацияның молекулалық механизмі.
Сабақтың мақсаты: Репликацияның молекулярлық механизмі. Тұқым қуалаушылықтағы ДНҚ рөлі. Генетикалық аппаратты іске қосу. Комплементарлық ұстанымдары және оның биологиялық маңызы. Репликацияның негізгі ұстанымдары. ДНҚ репликациясы.
1 тапсырма. ДНҚ репликациясың менгеру.
-
тапсырма. Репликация механизмін ммнгеру.
Бақылау сұрақтары:
1. Репликация туралы түсінік?
2. Репликация процесіне қатнасатын белоктармен ферментерді атаныз?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
Тақырып 9. Генетикалық ақпараттың молекулалық механизмі.
Сабақтың мақсаты: ДНҚ транскрипциясының РНҚ түзілу процесі. РНҚ-дағы ДНҚ транскрипциясының ұстанымдары мен механизмі.
1 тапсырма. ДНҚ транскрипциясының РНҚ түзілу процесін менгеру.
2 тапсырма. Схема бойыншы транскрипция кезендерің тузілу процесін менгеру.
1. транскрипция инициациясы; 2. транскрипции элонгациясы; 3 терминации транскрипция терминациясы
3 тапсырма. Схема бойыншы элонгация тузілу процесін менгеру.
Бақылау сұрақтары:
1. ДНҚ транскрипциясының РНҚ түзілу процесі қалай жүреді?
2. Транскрипцияның кезендерің атаныз?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
Тақырып 10. Нуклеин қышқылдарының денатурация және ренатурациясы
Сабақтың мақсаты: Денатурация және ренатурация жайлы түсінік.
1 тапсырма. Нуклеин кышқылдарының денатурациясы және ренатурациясы схемасын дәптерге салыныз.
2 тапсырма. ДНҚ - ның молекулярлық гибридизациясын менгеру
Бақылау сұрақтары:
1. Денатурация және ренатурация дегеніміз не?
2. Молекулярлы гибридизация не?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
Тақырып 11. Нуклеин қышқылдарының биосинтезі және деградациясы.
Сабақтың мақсаты: Матрицалық және матрицалық емес синтез. Марицалық синтез ингибиторлары.
1 тапсырма. ДНҚ, РНҚ, белок синтезіне қатнасатың заттарды менгеру.

2 тапсырма.
Задание 2. Кестені дәптерге көшір
Антибиотиктар –матрицалық биосинтездін ингибиторлары
8 кесте
Антибиотиктар
|
Механизм
действия
|
Репликацияның ингибиторлары
|
Дауномицин
Доксорубицин
|
ДНҚ құрылымына кіреді репликациямен транскрипцияны бузады
|
Актинрмицин D
|
|
Мелфалан
|
Репликацияны бузады
|
Номермицин
Новобиоцин
|
Репликациямен транскрипцияны бузады
|
Транскрипцяның ингибиторлары
|
Рифамициндер
|
РНҚ полимеразамен қосылғанан кейын транскрипция пайда болуына кедергі жасайды
|
Трансляцияның ингибиторлары
|
Тетрациклины
|
Элонгацияның ингибиторлары : 30S рибосома мен қосылады аа-тРНК А-центр қосылуны кедергі жасайды
|
Левомицетин
|
50S рибосомамен қосылады
|
Эритромицин
|
50S рибосома мен қосылады және транслокацияны ингибиторлайды
|
Стрептомицин
|
Трансляцияның инициайиясын ингибирлайды
|
Бақылау сұрактар:
1. Матрицалық емес синтез дегеніміз не?
2. ДНҚ мен РНҚ матрицалық синтезі қалай жүреді?
Әдебиеттер: Бақылау сұрактар:
1.Рекомбинантты ДНҚ туралы түсініг.
2.Гендерді клондау қандай әдістерді білесіз?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
Тақырып 12.Тұқым қуалаушылықтың зат алмасуының және тасымалдануының молекулалық механизмі. Гендік инженерия.
Сабақтың мақсаты: ДНҚ репарациясы. Репарация түрлері. Гендік инженерия әдістерін менгеру.
1 тапсырма. Схема бойынша репарацияның кезендерің менгеру
2 тапсырма. Гендік инженерия әдістерін менгеру.
Бақылау сұрактар:
1.Тұқым қуалаушылықтың зат алмасуының және тасымалдануының молекулярлық механизмі не?
2. Гендік инженерияда қолданатың әдістері қандай?
Әдебиеттер: Бақылау сұрактар:
-
Рекомбинантты ДНҚ туралы түсініг.
-
Гендерді клондау қандай әдістерді білесіз?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
Тақырып 13. Мутагенез, ДНҚ репарациясы және кроссинговердің молекулалық механизмі
Сабақтың мақсаты: Нуклеин қышқылдарының мутациялық өзгергіштіктері. Түрлері. Генотиптік өзгергіштік, мутациялық өзгергіштік, мутация жіктелуі.
1 тапсырма. Схема бойнша мутациялардың түрлерін менгеру.

Комбинативті мутация Геномді мутация
2тапсырма. Дәптерге мутациялардың классификациясын қөшір:
9 кесте
Пайда болуына қарай:
|
1.Спонтаді
2.Индуцирленген
|
Нысаналық жолға байланысты:
|
1.Соматиқалық
2.Генеративті
|
Адаптивті белгілеріне қарай:
|
1.Жағымды
2.Жағымсыз
3.Нейтральді
|
Генотипнің өзгеруіне қарай:
|
1.Генді
2.Хромосомды
3.Геномдые
|
Жасушада орналасуына қарай:
|
1. Ядролық
2. Цитоплазмалық
|
Бақылау сұрактар:
1. Мутация дегеніміз не?
2. Мутацияның әсерінен пайда болатын ауру түрлері.
Әдебиеттер: Бақылау сұрактар:
-
Рекомбинантты ДНҚ туралы түсініг.
-
Гендерді клондау қандай әдістерді білесіз?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
Тақырып 14. Рекомбинантты ДНҚ технологиялары.
Сабақтың мақсаты: Рекомбинантты ДНҚ түсінігі. ДНҚ рестрикциясы. Гендерді клондау. Плазмидалар, олардың құрамы және қызметі. Нуклеин қышқылдарының гибридизациясы. Биотехнология жетістіктері және тапсырмалары.
1тапсырма. Рекомбинантты ДНҚ түрлерін менгеру
2 тапсырма. Гендерді клондау әдістерің менгеру.
Бақылау сұрактар:
-
Рекомбинантты ДНҚ туралы түсініг.
-
Гендерді клондау қандай әдістерді білесіз?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
Тақырып 15. Аппоптоз. Программаланған жасуша өлімі жайлы жалпы көзқарас. Аппоптоз регуляциясы.
Сабақтың мақсаты: Жасушаның программаланған генетикалық өлімі.Аппоптоз сигналының трансдукциясы.Аппоптоз регуляциясының молекулярлық механизмі.
1тапсырма. Апоптоздың түрлерін анықтаныз
2тапсырма. Апоптоздың пайда болу себепшарттарың дәптерге көшірініз:
1)токсиндер; 2) ишемия; 3) радиация; 4) оксидант; 5) гипоксия; 6) гиподермия; 7) гипердермия
3 тапсырма. Апоптозда жасушадағы өзгерістер. Дәптерге салыныз.

Бақылау сұрактар:
-
Апоптоз туралы түсінік.
-
Апоптоздын қандай түрлері болады?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
4. БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫҢ ӨЗ БЕТІМЕН ОРЫНДАЙТЫН ЖҰМЫСТАРЫ
4.1 Білім алушылардың оқытушы жетекшілігімен өзіндік жұмысының жоспары.
1 Тақырып: Кіріспе . Молекулалық биология ғылым ретінде (3 сағат).
1 тапсырма. Молекулалық биологияның дамуына үлес қосқан ғалымдарды атаныз.
2 тапсырма. Молекулалық биологияның басқа биологиялық ғылымдармен байланысын менгеру.
Бақылау сұрактар:
1. Молекулалық биология ғылым ретінде нені зерттейді?
2. Молекулалық биология жетістері қандай?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
2 такырып. Молекулалық биологиядағы қазіргі заманғы әдіс-тәсілдер (3 сағат).
1 тапсырма. Молекулалық биологиядағы қазіргі заманғы қолданылатын әдіс-тәсілдерін менгеру керек
2 тапсырма. Микроскоптариен жүмыс істеу ережесін анықтау керек
Бақылау сұрактар:
1. Молекулалық биология қолданылатың әдістерді атаныз
2. Қандай микроскоптарды білесіз?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
3 такырып. Кроссинговердің молекулалық негізі (3 сағат).
1 тапсырма. Кроссинговердің молекулалық негізін зерттеу
Бақылау сұрактар:
1. Кроссинговер дегеніміз не?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
4 такырып. Жасушаның химиялық құрамы (3 сағат).
1 тапсырма. Жасушаның химиялық құрамына кіретін органикалық заттарды менгеру керек
2тапсырма. Жасушаның химиялық құрамына кіретін бейорганикалық заттарды менгеру керек. Кестені толтыр
Жасушаның құрамына кіретін химиялық заттар
Бақылау сұрактар:
1.Қандай заттар органикалық заттарға жатады?
2.Қандай заттар бейорганикалық заттарға жатады?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
5такырып. Экзоцитоз. Эндоцитоз (3 сағат).
1 тапсырма. Дифузия және ырықсыз зат алмасу тәсілдерін менгеру керек
2 тапсырма. Фагоцитоз және пиноцитоз зат алмасуын менгеру керек
Бақылау сұрактар:
1 Экзоцитоз дегеніміз не?
2.Эндоцитоз дегеніміз не ?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
1 тапсырма. Зат алмасу түрлерін менгеру керек.
2 тапсырма. Метаболизм организмдегі ролі.
Бақылау сұрактар:
1.Метаболизм дегеніміз не?
2.Зат алмасудын түрлерін атаныз?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
7 такырып. Генетикалық аппарат молекуласы (3 сағат).
1 тапсырма. Кестеден хромосоманың субмикроскопиялық құрылысы сызбасын салып, мыналарды дұрыс белгілеу қажет: 1-хроматидтер, 2- центромера, 3- екінші тартылуы, 4- хромосоманың матриксі.
2тапсырма. Кестеден хроматин түрлерін сал:
Ген кодың менгеру керек
Бақылау сұрактар:
1. Хромасоманың құрылысын атаныз
2.Ген дегеніміз не?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
8 такырып. Геннің құрылысы мен қызметі (3 сағат).
1тапсырма. Генің химиялық құрамын зертеп менгеру керек
2тапсырма. Ген аппаратының құрамын менгеру керек
Бақылау сұрактар:
1.Ген құрамына қандай химиялық құрылымдар кіреді?
2. Ген аппараты қандай компонентерден турады?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
9 такырып. Әр түрлі ағзалардағы ДНҚ сезімталдығының коэффициенті, нуклеотидтік құрамы (3 сағат).
1тапсырма. Кестеден ДНҚ құрамын құрылысы сызбасын салыныз
2тапсырма. Аағзалардағы ДНҚ сезімталдығының коэффициенті, нуклеотидтік құрамын менгеру
Бақылау сұрактар:
1.ДНҚ құрамына қандай құрылымдар кіреді?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
10 такырып. Мутагендер және олардың әсерлерінің механизмдері (3 сағат).
1тапсырма. Тұқым құаулаушылыққа әсер ететін мутагендерді менгеру керек
2тапсырма. Мутацияның түрлерін менгеру
Бақылау сұрактар:
1.Мутагенез дегеніміз не?
2. Мутацияның қандай түрлерін білесіз
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
11 такырып. Нуклеин қышқылдары (3 сағат).
1тапсырма. НК қызметін менгеру
2тапсырма. НК организмде орналасуын зертеніз?
Бақылау сұрактар:
1.НК қызметін атаныз
2. Организмде НК қай жерде орналасады?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
12 такырып. Нуклеин қышқылдарының құрылысы (3 сағат).
1тапсырма. Кестеден НК құрылысы сызбасын салып, мыналарды дұрыс белгілеу қажет: 1-ДНК, 2- РНК
2тапсырма. Кестеден ДНК-ның А, В,Z түрлерін салыныз
Бақылау сұрактар:
1.ДНҚ- ның құрылын атаныз қызметін атаныз
2. РНҚ -ның құрылын атаныз қызметін атаныз
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
13 такырып. Нуклеин қышқылдарының физико-химиялық құрамы (3 сағат).
1тапсырма. Нуклеин қышқылдарының физико-химиялық құрамын менгеру
Бақылау сұрактар:
1. Нуклеин қышқылдарының физико-химиялық құрамына кіретін заттарды атаныз
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
14 такырып. Нуклеин қышқылдарының денатурациясы және ренатурациясы
(3 сағат).
1тапсырма. НК қышқылдарының денатурациясын менгеру керек
2тапсырма. НК қышқылдарының ренатурациясын менгеру керек
Бақылау сұрактар:
1. Нуклеин қышқылдарының денатурациясы және ренатурациясына анықтама берініз
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
15 такырып. Нуклеин қышқылдарының биосинтезі және деградациясы (3 сағат).
1тапсырма. ДНҚ матрицінде РНҚ- ның синтезін менгеру
Бақылау сұрактар:
1. Нуклеин қышқылдарының биосинтезі және деградациясы қалай жүреді?
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
4.1.Студенттердің өздік жұмыстырының тақырыптары.
1 тақырып: Ақуыздар репарациясы (3 сағат).
1 тапсырма. Генетикалық ақпараттың белілу жолдарын менгеру
-
тапсырма. Репарацияны тудыратын факторларды зерттеу
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
2 тақырып: Ақуыздар (3 сағат).
1тапсырма. Ақуыздардрдың құрамына кіретін аминқышқылдарды зерттеп менгеру
2тапсырма. Ақуыздардын түрлерін менгеру керек
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
3 тақырып: Нуклеин қышқылдарының алғашқы құрылымы. ДНҚ құрылымының өзгешеліктері (3 сағат).
1тапсырма.ДНҚ ның түрлерін менгеру
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
тақырып: Генетикалық материал түрлері және оның әртүрлі вирустардағы репликациясының механизмі (3 сағат).
1 тапсырма. Вирустардың құрамына кіретін РНҚ ны менгеру
2 тапсырма. Вирустардың құрамына кіретін ДНҚ ны менгеру
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
5 тақырып: Жасуша-иесінің вируспен қатынасының түрлері (3 сағат).
1 тапсырма. Жасуша-иесінің вируспен қатынасының түрлері менгеру
2 тапсырма. Вирустардың құрылысындағы менгеру
Әдебиеттер: 1-7 (негізгі),8-16 (қосымша)
6 тақырып: Бактериялық хромосома құрылысы (3 сағат).
1 тапсырма. Бактериялық хромосома құрылысы менгеру керек
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
7 такырып: Эукариоттар геномының құрылысы (3 сағат).
1 тапсырма. Эукариоттар геномының құрылысын менгеру
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
8 такырып: Прокариоттар геномының құрылысы (3 сағат).
1 тапсырма. Прокариоттар геномының құрылысын менгеру
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
9 такырып: Бактериялық плазмидалар (3 сағат).
1 тапсырма. Бактериялық плазмидалар құрылысын менгеру
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
10 такырып: Денатурацияланған ДНҚ реоссоциациясының кинетикасы (3 сағат).
1 тапсырма. Денатурацияланған ДНҚ реоссоциациясының кинетикасын менгеру
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
11 такырып: Онкогендер және антионкогендер (3 сағат).
1 тапсырма. Онкогендер және антионкогендер процесін менгеру
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
12 такырып: Эукариоттардағы қозғалмалы генетикалық элементтер (3 сағат).
1 тапсырма. Эукариоттардағы қозғалмалы генетикалық элементтерін менгеру
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
13 такырып: «Адам геномы» бағдарламасы (3 сағат).
Әдебиеттер: 7.1.1-7.1.7 (негізгі), 7.2.8- 7.2.16 (қосымша)
14 такырып: Эукариоттардағы органеллалар геномы (3 сағат).
1 тапсырма. Хлоропластардың және митозондрийлердін ДНҚ- сын менгеру
Достарыңызбен бөлісу: |